یک ذهن مُشَبَّک

بیدار شدم، به خواب دیدم خود را

یک ذهن مُشَبَّک

بیدار شدم، به خواب دیدم خود را

۴ مطلب در اسفند ۱۳۹۳ ثبت شده است

من،کجا خوابم برد؟

پنجشنبه/ ۱۴ اسفند ۱۳۹۳

"چند شب یش محسن کمالیان از من پرسید: آیا فکر میکنم تو زنده ای؟ من با سرزنش نگاه کردم و گفتم مگر به نظر او غیر از این می رسد؟ جواب داد: اگر واقعا فکر میکنی پدرت زنده است،چطور میتوانی بنشینی؟بخوابی؟ چطور میتوانی هرروز کیفت را دستت بگیری و بروی دفترت کار کنی؟ چرا نمی روی توی خیابان فریاد بزنی؟ چرا نمی دوی؟ چرا نشسته ای؟"

 

صدرالدین صدر/ 7 روایت خصوصی از سید موسی صدر

 

اصلا زندگی همه ما آدمها چنین داستان مشابهی دارد. فصل مشترکی داریم از اینکه چرا برای  آن چیزی که میخواهیم،آن چیزی که دوست داریم، آن کاری که فکر میکنیم درست است و ارزش جنگیدن دارد تلاشی نمیکنیم.

آدمهای دغدغه مندی هستیم. دغدغه زندگی در دنیای بهتر داریم. اصلا همه ما اتوپیایی داریم که در آن فقر و تبعیض و نابسامانی وجود ندارد. پیوندهای شیعی مان هم ما را برای رسیدن به آن تشویق میکنند،دعوت به انفاق و یاری مستضعف شده ایم، با کفار و ظالمین بجنگیم تا زمین جای بهتری شود، اما پای عمل که می رسد همه مان لنگ میزنیم... نشستن در گوشه ای و نظریه پردازی را ترجیح میدهیم. اصلا هزار دلیل و بهانه برای راه نیفتادنمان می آوریم. درست در همان لحظاتی که گمان میکنیم از ما شیعه تر، دل سوز تر برای آمدن منجی بشریت پیدا نمی شود، همان لحظاتی که از شنیدن خبر شهادت جهادها و سردارها جگرمان میسوزد و خواه ناخواه از جا بلند میشویم، رخوتی که یار همیشگی مان شده به پشته مان تنه میزند و میگوید مگر از من بدی دیدی که دنبال بلند شدنی؟

 

 

  • ۱۴ اسفند ۹۳ ، ۱۸:۱۲
  • ساجده ابراهیمی

زیر شمشیر غمش رقص کنان باید رفت...

يكشنبه/ ۱۰ اسفند ۱۳۹۳

 

یک|| فرمود «ولا اقسم بهذا البلد» ... من قسم نمیخورم به این شهر... مفسران گفته اند، وقتی میگوید قسم نمیخورم، یعنی آنقدر امر بزرگی است، که خدا نعوذبالله جرات ندارد قسم بخورد... یا حتی، وقتی میگوید قسم نمیخورم، تاکید زیاد آن امر را میرساند، انگار که بیشتر قسم یاد کند... قسم خورده که «لقد خلقنا الانسان فی کبد» .... عرب، «کبد» را برای رساندن مفهوم تنگی و ضیق بودن استفاده میکند... خدا میگوید، انسان را در ظرف تنگ دنیا خلق کردیم... در سختیِ تنگ بودن دنیا، خلقش کردیم.. خودش گفته که سخت است...خودش گفته که تنگ و آزار دهنده است... خودش میداند که تنگی و مضیق بودنش، روی سینه هایشان سنگینی خواهد کرد...

 

 

دو|| فرمود «یا ایهاالانسان انک کادح الی ربک کدحا فملاقیه» ... تو «کادحی» چه بخواهی چه نخواهی.... علامه طباطبایی در المیزان گفته، کدح حرکت همراه با درد و رنج است... یعنی همین حرکت و رشد تکوینی انسان خودش درد است... جدا ماندن روح انسان از خدا هم، خودش درد دیگری است...همینکه قطره از دریا جدا شده، کدح است، اگرچه انسان متوجهش نباشد.. حالا درست که وعده ی بزرگ ملاقات با خودش را داده، اما قبلش روی درد و رنج، تاکید کرده...

 

سه|| انسان را نه «در» آسایش خلق کرده، و نه «برای» آسایش.عوضش تا دلمان بخواهد، روی رنج کشیدن تاکید کرده و قسم خورده... گفته «والذین آمنوا لا خوف علیهم و لاهم یحزنون» اما در همینجا هم منکر آن دردی که با ذات و سرنوشت انسان گره خورده، نشده... اصلا حزن و خوف، دو حالت عارض بر انسانند و کجا با درد جدا ماندن از اصل و خلق شدن در ظرفی تنگ، قابل قیاسند؟...

 

ما برای درد و رنج آفریده شدیم و اصلا در همین رنج هاست که عیار ما مشخص میشود... در همین سختی کشیدن برای، تحمل کدح در کبد و در عین حال مطیع و مسلم بودن است که عبد به معنای واقعی اش میشویم... همینطور خشک و خالی که نمیشود... نمیشود بدون هیچ سختی به «فملاقیه» رسید... اصلا با قواعد دنیایی هم جور در نمی آید که نابرده رنج، گنج میسر شود... اینطور که نگاه کنم،آسانتر میشود، تحمل خیلی چیزهایی که سر از حکمتشان در نمی آورم..... راحت تر تحمل میکنم فاصله اینجا تا دزفول را برای خاطر بودن پیش زهرا در این روزهای سختش... یاد میگیرم که به خودش بسپارم، که هم میداند که سخت است و هم اصلا میخواهد که سختی باشد و سره و ناسره مان را جدا کند تا عبد شویم، و هم هوایمان را دارد..... سختی میدهد و تحمل یک بچه را، به اندازه آدم بزرگ می آورد بالا... اصلا، اگر آنقدر آدم شدیم، از او بخواهیم به ما سختی بدهد... بخواهیم که ما را برای بنده بودنش خالص تر کند... چرا آسایش بخواهیم، وقتی هم سختی میدهد، هم تحملش را؟

الحمدلله علی کل حال...

  • ۱۰ اسفند ۹۳ ، ۰۷:۱۱
  • ساجده ابراهیمی

این مردم صاحبان انقلابند؟

دوشنبه/ ۴ اسفند ۱۳۹۳

ایستگاه مترو دانشگاه امام علی

در مترو باز میشود و مامور مترو و نیروی انتظامی داخل واگن بانوان می آیند و یکی از فروشنده های مسن را همراه با جنس هایش، کشان کشان و با زور بیرون میبرند.

صدای اعتراض مسافران  ـ مسافرانی که معمولا در مواقع دیگر از فروشنده ها شاکی هستند ـ در حمایت از فروشنده، بلند میشود. تا خود ایستگاه صادقیه، بحث های مفصلی درمیگیرد که مثل همیشه ترجیح میدهم شنونده باشم.

یکی از فروشنده هایی که به قول خودش قسر در رفته، با صدای بلند میگوید: " خودشون انقدر خوردن که دیگه نمیتونن نفس بکشن، اونوخ میان سراغ ما." یکی از مسافران هم در تاکید میگوید: " اینا شکماشون از حروم پر شده، فقط زورشون به مردم بدبخت میرسه." صداهای درهم دیگری هم می آید : " مملکتیه که آخوندا برامون درست کردن. این وضعیت دیگه درست نمیشه." " جلوی اونا که اختلاس میکنن رو نمیگیرن، چون از خودشونن. اما مردمو بدبخت کرد." "فقط بلدن به حجاب زنا گیر بدن.هیچ جای مملکت وضعش درست نیست." فروشنده که انگار فرصت را مناسب دیده باشد، با همان صدای بلند ، صحبتش را با تعریف وضعیت زندگی اش، از سر میگیرد: "منِِ سرپرست خانوار  که دو تا بچه دانشجو دارم، از کجا بیارم زندگیمو بچرخونم؟" مامانم منو جوری تربیت نکرده که برم سر خیابون گدایی کنم.جنسامو هم بگیرن، دوباره میرم از این دستبندا درست میکنم و میارم میفروشم...چهار سال پول مفت ریختم تو شکم این دولت، پسرم رفت دانشگاه آزاد درس خوند. حالا درش تموم شده، کو کار؟ رفته بازاریاب شده. خب اینو که با دیپلم هم میتونست بشه. این چه مملکتیه که لیسانسه هاش باید بیکار باشن؟هرجا میره برای کار، میگن باید سابقه کار داشته باشی. اینا عقلشون نمیرسه دانشجویی که تازه درسش تموم شده از کجا سابقه بیاره؟ بهش گفتم نمیخواد درس بخونی، گفت چرا دوستام برن دانشگاه و من نرم؟".... ایستگاه صادقیه رسیده ایم و حرفهای خانوم فروشنده، نیمه تمام می ماند...

 

حدّ عدالتخواهی کجاست؟

عدالت چیز خوبی است، اما تا جایی که برای ما نباشد؟ تا جایی که مانع کار خلاف قانون فروشندگی نشود؟

آن منطقی که  میگوید: " عدالت باید برای آن بالانشین ها و آخوندهای صاحب مملکت اجرا شود و چون خود آنها مجری عدالتند و از اجرای آن سر باز میزنند، پس برای بقیه هم نباید اجرا شود" منطق بسیار لنگ و بی منطقی است.

 

فروشنده، از دل جامعه حرف میزند. جامعه ای که [بی تفاوت به بازی های سیاسی و آنچه در آن بالاها میگذرد که رییس جمهورش میگوید اگر پیام  24 خرداد را دریافت نکرده اید، ارض الله واسعه]، مقصر اصلی اقتصاد و بیکاری را، دولت،مردان میداند. جامعه ای که توقع دارند فرزندشان پس از دریافت مدرک لیسانس،بطور قطع وارد یک کار آبرومند و پربازده شود، چون به آنها قول داده اند که ما آینده ای بهتر برای فرزندان شما در نظر گرفته ایم  و  اگرچه میداند که با وضعیت کنونی، شغل بهتری در انتظار فرزند لیسانسه شان نخواهد بود، توانایی ایستادگی در مقابل خواسته آنها را هم ندارند.جامعه ای که با مفهوم ملموسی به نام آبرو و عزت نفس خوب آشنایند و گدایی را در شان خود نمیداند و حاضراست که فقط در قبال کار و زحمت، مزد دریافت کند، ولو آن کار سخت و یا نامرتبط به  تحصیل و علاقه شان باشد. جامعه ای که مشکل اصلی مملکت را در فساد بالا دستی ها و ایضا راه چاره را هم در گرو عملکرد آنها میداند.جامعه ای که مساله شغل، اقتصاد و تربیت ، اولویت آنهاست.

مردم فهیمی داریم.... مردمی که خودشان حاضر نیستند برای اجرای عدالتی که تا این اندازه مشتاق بدانند، قدمی بردارند و بپذیرند که اساسا نباید بین مسوول و فروشنده مترو تفاوتی قائل شد و به اجرای قانون،[ولو ظالمانه بنظر برسد] برای هردو تن داد.

 

چند ساعت بعد در ترافیک سنگین نیایش، شاهد پیرمرد آفتاب سوخته ای هستم که با چهره ای غمگین صورتک آدمی شاد میفروشد و دستهایش از فرط سرما یخ زده اند و جوان رشیدی که گل به دست بین ماشین ها میچرخد. اولی احتمالا دوست میداشت در خانه اش باشد و با مختصر حقوق بازنشستگی این روزهای سرد و سخت را بگذراند و دومی هم حتما کاری با درآمد ثابت و حداقل پرستیژ اجتماعی بهتر را ترجیح میداد. اما هردو سر چهارراه ایستاده اند و غم خودشان را لابلای دود ماشین ها فراموش میکنند و به خیال خودشان زندگی را میچرخانند....

 

واقعا چه چیزی باعث میشود که مردم تا این اندازه در مقابل این سختیها صبور باشند، به جز عادت؟ هرچه شرایط سخت تر میشود، ساعت کارشان را بیشتر میکنند و عادت میکنند و مگر چیزی به جز همین عادت و کرختی است که آنها را در مقابل عدالتی که برایشان و در جامعه شان اجرا نمیشود، بی تفاوت کرده؟

نسبت ما با جامعه ای که در آن مشغول زیستنیم چیست؟ مگر نه اینکه جامعه را شکل دادند تا نیازهای انسانی برآورده شود و حالا چه شده که خود این جامعه اصالت پیدا کرده و اعضایش را لابلای چرخ دنده هایش له میکند..

 

 

1.جامعه چیست و هدف از ان چه بوده و چه تفاوت های نظری وجود دارد و این بحث های فلسفی را، خوب میدانم.

2.چهره آن پیرمرد، دلم را ریش کرده...غم چهره اش، هرچقدر هم که پشت آن صورتک مضحک قایم شده باشد، آنقدری واضح بود که بتوانی شب های درازی که به گذران سخت زندگی اش فکر کرده را ، به راحتی دریابی...

3.این مردم، صاحبان انقلابند... راستی؟

 

کلی حرفهای دیگر هست این مابین...

 

 

  • ۰۴ اسفند ۹۳ ، ۲۱:۲۶
  • ساجده ابراهیمی

از ترکیب مقدس امت واحده صحبت میکنیم، اما فی الواقع مرادمان چند کشور عربی جنگ زده و تحت ستم مانند فلسطین و سوریه و عراق و نهایتا لبنان است. ملت مظلومی چون "افغانستان" و بسیاری دیگر از کشورهای مستضعف آسیای شرقی/جنوبی در این اندیشه جایگاهی ندارند.

جانستان کابلستان اگرچه روایتی شیرین از روزهای ماجراجویی رضا امیرخانی در افغانستان است و اشک و لبخند را باهم تداعی میکند، اما گوییا تلاشی است برای تخطئه وارد کردن به همان اندیشه امت واحده ایِ ما. اگر نویسنده ابتدای سفر به دنبال ماجراجویی و غور در احوال ملت همساده مان بوده، اما رفته رفته پرسش  "چرا با وجود فراوانیِ تشابهات ملی،فرهنگی و بومی، اینهمه از این ملت دور و ناآشنا هستیم؟" مساله اصلی او شده و در تمامی حدیث نفس هایش،خصوصا وقت هایی که میگوید:‌"جوانمرد مردمی هستند مردم این دیار" یک تلنگر به خودش و من خواننده وارد میکند.

روایت،فراز و فرودهای زیادی دارد. گاهی بخاطر استضعاف فکری/فرهنگی حاکم بر این دیار،عمیقا متاثر می شوی. چند صفحه بعد از نهایت لطف نظری که افغان ها به ایران و ایرانی دارند شرمزده میشوی که وقتی حق مهمان را خوب بجا نیاورده ای، اما افغان ها هم بنا به عادت مالوف خود ما ایرانی ها، از میزبان پیش روی او بد نمی گویند. گاهی از سیاست های غلط پیش گرفته شده در قبال این همساده عصبانی میشوی( مثلا آنجاهایی که از سختی ویزا گرفتن برای تحصیل و ... از سفارت ایران میگوید)، گاهی هم پا به پای لهجه زیبایشان و تحول و نو آوری ای که در قبال واژگان بیگانه داشته اند، میخندی..

هنر امیرخانی همین است که "دل" را با خودش همراه میکند.قبل از اینکه تصور کنی در حال خواندن سفرنامه ای از یک دیار بوده و میخواهی قومیت ها،زبان و موقعیت جغرافیایی،سیاسی و الخ را بشناسی،  خود را در حال همذات پنداری با دردها و دغدغه های نویسنده می یابی... روی نقطه هم نوع دوستی تو دست میگذارد و "داستان" را از همانجا شروع میکند... بدون اینکه خرق عادتی بکند. بدون اینکه بخواهد وادارت کند از کلیشه هایت دست بکشی. هنرش در همین است که تو را متوجه نقاط فراموش شده سرزمین قلبت میکند.. تو را وادار به تسخیر قله های آرمانخواهانه ی قلبت در قبال مردمان مظلومی از جنس خودت میکند...مردمانی که برای زیارت امام رضا آمدن هم به سختی ویزا میگیرند... مردمانی که در اوج تنگ دستی شان مهمان نوازی میکنند و در نهایت استضعاف و استثمار میگویند: "ما هم وطن هستیم..بینمان مرز کشیده اند"..

 

جانستان کابلستان،روایت جغرافیای دل های ماست... نقاط دور و فراموش شده را یادآوری میکند، کمکمان میکند که از پس کوههای سربه فلک کشیده تعصب و کلیشه، سرزمین مهربان و بکر هم نژادی و هم وطنی را ببینیم...

 

  • ۰۱ اسفند ۹۳ ، ۲۱:۰۳
  • ساجده ابراهیمی