یتیم هزار ساله

با زینب از صحن نجف حرف میزدیم. میگفت دیدی خود عرب ها چطور جلوی ایوان میخوابند؟ انقدر ایوان نجف عظمت دارد که ما حتی نمی توانیم فکرش را هم بکنیم..

 

و من یاد شش سال پیش افتاده بودم. یاد آن غروب دلکشی که با بغض بچه یتیم ناسزا شنیده ای، وارد صحن شدم و روی زانوهایم افتادم. ناله کردم، هق هق کردم و کم کم صدای گریه ام بلند شد. ضجه میزدم و علی جان علی جان میگفتم.آنقدر همانجا مانده بودم و گریسته بودم که کم کم زنان عرب دورم را گرفته بودند و سعی میکردند بفهمند چه مرگم شده. یک نفرشان که فارسی میدانست مدام میپرسید چی شد؟ چی شد؟ و ترحمم میکردند. شانه ام را نوازش میدادند و بعضی هایشان هم نمی اشک به چشمشان آمده بود. و من زیر دریاچه اشک هایم همه را میدیدم و دوباره به آسمان دلگیر نجف و گنبد طلا چشم میدوختم. چطور باید به آنها میگفتم که عظمت این صحن شما را نگرفته؟ غربت آسمان و علی اذیتتان نمی کند؟ بار همه ظلم های تاریخ روی سینه شما سنگینی نمی کند؟ شما خودتان را یتیم نمی دانید؟...

 

ما عجم ها خیلی خوشبحالمان است که حب علی را بهمان هدیه داده اند. ما خیلی خوش سعادتیم که علی فخرِ ما هم هست... علی پدر ما هم هست... 

پدرجانم، ما یتیمان هزارساله تاریخ، برای تو با دلمان خون می گرییم...

 

 

آه پدر....

تو بخند، تا سراسیمه شود بوی بهار...

من دیروز زیباترین لبخند دنیا را دیدم. من دیروز معصوم ترین و بی ریاترین و مهربانترین لبخند را بر معصوم ترین چهره دنیا دیدم. من دیروز بعد از ربع قرن زندگی یک لبخند بی غل و غش، یک لبخند از روی سادگی و مهربانی خالص دیدم. دیدم و دلم غنج رفت.

 

من دیروز امیدوار شدم که خدا هنوز به انسان امید دارد. من دیروز امیدوار شدم که هنوز هم می شود کاری کرد. من امیدوار شدم که خدا هنوز دست از دل های انسانهای کره زمین نشسته و با وجود همه ظلماتشان، هنوز دل های بی ریا را نگه داشته تا به آنها یادآور شود که هنوز اصل جنس، اصل فطرت، باقی ست. من دیروز خودم را خوشبخت ترین دختر دنیا می دانستم زیرا خدا زیباترین لبخند دنیا را به من نشان داد.

 

سه نفرند. به غایت کثیف و شلخته. اما از پس همان چهره های غبار گرفته و دست و رو نشسته، و آن چشم های قرمز و ملتهب از آلودگی و گرمای تهران، میشود زیبایی و معصومیت را پیدا کرد. می شود همه دنیا را هنوز، کف دستهای پینه بسته شان پیدا کرد.

صندلی که خالی می شود، می نشینم. یکهو به خودم نهیب میزنم که مگر این بچه ها آدم نیستند؟ چرا حق نشستن به آنها نمی دهیم؟

زل می زنم به سه نفری که دستشان را به میله ی در اتوبوس گرفته اند و مسحور، اتوبان را نگاه میکنند. یکی شان رو بر میگرداند و چشم در چشم می شویم. لبخند می زنم و از اینجا به بعد، انگار همه چیز اسلوموشن می شود: اتوبوس از زیر پل در می آید و آفتاب می پاشد روی صورت غبار گرفته اش. چشمان قرمزش می درخشد و دندانهای خشگلش را از میان انحنای ظریف لب های رنگ پریده اش به نمایش می گذارد و من خیره می مانم به این لبخندی که تا بحال به عمرم ندیده ام... 

اصرار میکنم که « بیا بشین». نمی آید. دو نفر دیگر هم نمی آیند. انگار که قانون نا نوشته ای وجود دارد که آنها حق نشستن در کنار آدمها را ندارند. انگار برایشان خوب جا افتاده که نباید بنشینند «در حالیکه» دیگران سرپا باشند... همینطور با لبخندهای معصوم، نگاهم می کنند...

می دانید، درعرف ما، این دخترها آدم های بدی هستند. چون کثیفند. چون به اجبار دیگران گدایی می کنند. چون فحش های آبدار بلدند و اگر بلد نباشند مگر می توانند گلیم خود را از آب بیرون بکشند؟ هم سن هایشان هنوز نمی توانند آب دماغشان را بالا بکشند.

اما من عمق محبتهای ابرازنشده را در نگاهشان دیدم. آن محبتی که در وجود همه به ودیعه گذاشته شده و منتظرند که نثار کسی کنند.بی مزد و منت.و دیدم که چقدر نیازمند محبتند...تعریفشان هم از محبت، مثل ما پیچیده نیست. یک لبخند گذرا را هم محبت می دانند.

از اتوبوس که پیاده می شوم، سه تایی برایم دست تکان می دهند و من خودم را خوشبخت ترین دختر دنیا می دانم.

 

خدایا، آخه ی لبخند چیه که بخاطرش سپاسگزار شدن؟

 

پ ن ۱: می دانید،من تا بحال محبت و مرامی که از بعضی بچه های کثیف و شلخته کار دیده ام، از خیلی از بچه های تبلت به دست و با تربیت پاستوریزه خانگی ندیده ام. دنیای بی غل و غش تری دارند، اگر این جبر زمانه بگذارد...

پ ن۲: خدارو شاکرم که انقدر پولدار نیستم که ماشین داشته باشم و بخش عمده ای از زندگی رو تو اتوبوس ‌ و مترو میگذرونم تا بتونم چیزی به نام «درد» رو از نزدیک ببینم. 

دینداری به سبک شخص ثالث

+ نه....ببین از این مذهبیا نیست. ولی اینجوریه که میگه من نماز و روزه مو دارم, اما مشروبمم میخورم, مهمونیای قاطیمم میرم. چون بنظرم اینا گناه نیست.

 

[ از خلال مکالمات شنیده شده در مترو]

رویاهای صادقه...

+خواب دیدم مُردم. خاکم کرده بودن. همه کم کم داشتن میرفتن. قشنگ اینو میفهمیدم که دارم تنها میشم. بعد رفتن همه، از چند طرف مارهای سیاه اومدن سراغم. می پیچیدن به دست و پام.سیاه و کلفت و زشت بودن. جیغ می زدم. اومدم که بلندبشم، سرم خورد به سنگ لحد و دوباره افتادم. انقدر جیغ زدم که از خواب پریدم.

 

_...[بغض]

 

شبانه های تهران...

آدمی که نیمه شب های دروازه غار و شوش را دیده باشد و بخاطر بدبختی ای که در هوا هم جریان دارد، دلش نخواسته باشد که بمیرد؛ «نمی تواند» با آرمان های امام و انقلاب نسبتی داشته باشد...

پاکت

همه بدیِ صندلی های رو به هم اینست که چهارتا آدمی که در فاصله کمتر از نیم متر روبروی هم می نشینند، هی مجبورند نگاه و احساسشان را از هم بدزدند. انگار رسم نانوشته ای باشد که وقتی روی یکی از چهارتا صندلیِ رو در رو نشستی، به نفرهای روبرویی ات نگاه نکنی و خیره به جاهای نامعلوم باشی.

اما این یکی را نمیشود. نمی توان نگاهش نکرد. بی وقفه اشک می ریزد. اشک های درشت، درشت که قشنگ معلوم است از دلش سرچشمه می گیرند. چشمهایش سرخِ سرخ و ورم کرده است. این یعنی گریه اش چند روز است که قطع نشده. گاهی به هق هق می افتد. اما همچنان با همان توداریِ خاص، بدون اینکه هق هقش را بلند بکند، بدون اینکه جزع و فزع بکند یا مثل اسپند روی آتش هی تکان بخورد و روی پایش بزند، تند تند اشک می ریزد.

هرکس هم که وارد اتوبوس می شود، نگاهش می کند. اصلا یک جوری هم گریه می کند که هرکس می بیند دل غشه دار* میشود. اما تا خود مقصد هیچ کس دلیل گریه اش را نمی پرسد.حتی کسی برای دلداری دادنش هم که شده، کنارش نمی رود و بگوید: «آخر عزیزم، دنیا به آخر آمده که انقدر سوزناک گریه می کنی؟» کسی هم میخواست بپرسد، با دیدن چیزی که بقیه زودتر دیده بودند، منصرف میشد. یک پاکت زیر دستش بود با یک نوشته بزرگ، جوری که همه خوب ببینند: دفتر ثبت طلاق شماره ۱۱۴.

 

* دل غشه دار شدن یک اصطلاح لری است که حکایت از شدت دلسوزی دارد. 

تناقض

براش مینویسم:

”اما با همه این اوصاف، زندگی همیشه حرفایی برای گفتن داره“

send رو که میزنم به این فکر میکنم که اصلا زنده گی حرف شنیدنی داره؟

 

از مجموعه دیالوگهای ذهنی

یادِ اهل قبور

«اللهم ادخل علی اهل القبور السرور» را که میخوانم، یاد شبهای سوت و کور و غمزده ی قبرستان روستای بابابزرگ می افتم و همه رفتگانی که در زمستان های پر برفی که زمین یخ زده بود و مرده را زیر برف به خاک سپردیم، می افتم و تنم می لرزد برای روزی که خودم هم زیر خاک باشم و دستم کوتاه از این دنیا که زبانی بچرخانم و برای خودم دعایی بکنم... 

جوری در حق دیگران دعا کنیم که دوست داریم برای خودمون دعا بشه...

جوری در حق دیگران دعا کنیم که تو برزخ، احسان و انفاق دعامون دست خودمون رو هم بگیره...

عصای سفید

در حال پیاده شدن از اتوبوس هستم که احساس میکنم رفتار خانوم کناری ام توام با احتیاطی شدید و غیر عادی است. "عصای سفیدش" را که میبینم دوزاریِ کجم صاف میشود که نابیناست. یکهو حرکتم را سریعتر میکنم و میگویم : خانوم! کمکتون کنم؟

البته جوابش مثبت است. می گوید میخواهم بروم آپارتمان شماره 80. بلدید؟

بلدم و دستش را محکم میگیرم و میگویم با من بیاید. و هی فکر میکنم که بنده خدا اصلا تا همین جا را چطور آمده؟ لابد مهمان است. پس چطور میدانسته کدام ایستگاه پیاده شود؟ که به حرف می آید و می گوید: اصلا این جاها رو یاد نمیگیرم من. هر دفعه گم میکنم.

دستش را همینطور گرفته ام و دنبال خودم میکشانم و به خیال خودم خیلی با احتیاط هم حرکت میکنم! که یکدفعه کله پا میشود. واااای بلندی میگویم و پشت بندش سیل عذر خواهی و شرمندگی است. میگویم من اصلا حواسم به جلوی پای شما نبود. توروخدا ببخشید. اما فقط یک جمله میگوید: " ما به خیابونای تهران عادت کردیم".

تا ساختمان 80 میرسیم. زنگ مورد نظرش را میزنم. تشکرات فائقه به جا می آورد و من هم مدام مراتب عذر خاهی بخاطر سربه هوایی ام را تکرار میکنم.

حالا حواسم بیشتر به پیاده روها و خیابان جمع شده. حواسم به پیاده روهای مزدحم و چاله های بی حفاظ و جوب های آب عریضی که پل ندارند، بیشتر جمع شده.

ما آدم های سالم ، همه چیز را مطابق آنچه که خودمان هستیم میسازیم... حتی فکر نمیکنیم که شاید روزی خودمان از کار افتاده و معلول شویم و سازه هایمان به هیچ کارمان نیایند...

هر آن دل را که سوزی نیست، دل نیست...

یک||

زندگی فراز و نشیب دارد. اصلا کیست که معترف نباشد این جمله کلیشه ای واقعیت دارد؟

زندگی پایین و بالا دارد. مثل یک خیابان سربالایی ست که به سختی از آن میگذری، بارها به نفس نفس می افتی و بعد دوباره برمیگردی سر خیابان. بدو بدو و به راحتی. نه آن سختی بالا رفتنش برایت لذت دارد و نه این سرپایینی اش.

لذت برای امثال خودم را می گویم ها. وگرنه خوبان که در همه چیز لطف و رحمت خدا را میبینند و شکرگویان لذت و عایدی خود را می برند.

از حال خوب به حال بد و از حال بد به حال خوب در نوسانیم. حرکت سینوسی داریم. خیلی از اوقات هم در مدار صفر درجه گیر میکنیم و درجا میزنیم.

 

دو||

مومن باید همواره در حالت خوف و رجا باشد؛ وقتی از صفر ِ مدار به منفی می رسد امید داشته باشد که دوباره برمیگردد. وقتی هم بالا می رود بترسد از اینکه با کله سقوط کند. اگر همین قدر مطلق باشد، زندگی مومن لذتی ندارد که. دارد؟

اینکه یا زار بزنی که خدایا من به تو امید دارم و حالم را خوب کن، یا اینکه هی بترسی و بگویی خدایا با سقوط و امتحان مبتلایم نکن، اینکه همواره در برزخ باشی که نعمت میدهد یا عقوبت میکند، لذت دارد؟

 

سه||

اصلا چه کسی گفته همین که خوف و رجا داشتی برای مومن بودنت کفایت میکند؟

 

مومن که باشی، هر خیر و بلا را نعمت می بینی.از بلا ناراحت نمیشوی،از خیر، به خیره سری نمی افتی.

دائما شکر می کنی، ذکر می گویی و ذره ای هم خم به ابرو نمی آوری.

رجا اگر داشته باشی، گریه و التماس می کنی و از هم صحبتی با او، از اینکه تو را آنقدر اهل دیده که امتحانت کند، لذت میبری و حتی شکر بیشتر می کنی که خودش مصیبت به دامنت انداخته و سبب شده که بیشتر به یادش باشی.

زمانی هم که دچار خوف ِ از عجب شدی، گریان به درگاهش میروی که نکند خطایی از من سر زده که با نعمت زیاد و جاه و مقام امتحانم میکنی؟

 

زندگی مومنانه لذت دارد. اصلا نه که لذت "هم" داشته باشد. خود ِ لذت است. چون "فراق" ندارد. رو گردانی و عتاب معشوق ندارد. چون عشق دوسویه است و اگر یکی چون انسان که از اَنَسَ می آید بخواهد فراموش کند، دیگری رهایش نمی کند. (حواسم هست به ان جمله طلایی عین القضات که  "عشق میانه، ای دریغا نمی یارم گفتن که بس مختصر فهم آمده ایم")

 

ما اگر از نوسانات زندگی لذتی نمی بریم، دلیل ساده ای دارد. مومن به "او" نیستیم. مومن به ظاهر  و آدابی هستیم که او را تداعی میکنند.مومن به آدم های او، مومن به مومنان او هستیم،اما خود او را توان درک نداریم. توانِ توکل واقعی نداریم. توان به دوش کشیدن بار مومن بودن را نداریم. (روی ناتوانی مان تاکید خاص دارم)

یله و سرگردان راه می رویم. نفحاتی می رسد، قدر می دانیم و نمی دانیم؛ اما عزم نمی کنیم که حقیقتا عاشق شویم. عزم نمی کنیم که قدر معشوق بودنمان را بدانیم.قدر بدانیم که کسی هست که دائما صدایمان می زند و هر چقدر هم ناز و عتاب می کنیم، خسته و ناامید نمی شود و باز هم در پی ما می آید...

 

ما غیر مومن ها، آدم های بدبختی هستیم.

 

نفحه||

"محمد رسول الله والذین معه اشداء علی الکفار رحماء بینهم ترٰهم رکعا سجدا یبتغون فضلا من الله و رضوانا سیماهم فی وجوههم من اثر السجود ذلک مثلهم فی التوراة و مثلهم فی الانجیل کزرع اخرج شطاه فئازره فاتغلظ فاستوی علی سوقه یعجب الزراع لیغیظ بهم الکفار وعدالله الذین امنوا و عملوا الصالحات منهم مغفرة و اجرا عظیما" سوره مبارکه فتح/آیه شریفه 29